24 maart 2020

Pleidooi voor drama

Zestien jaar geleden vond ik het onbegrijpelijk dat Nederlanders zo niet aflatend positief waren. Ik kon toen nog zeggen dat ik een Belg was, uit het hartje van het land. Ik was toen nog diep doordrongen van de filosofie dat mensen elkaar pas écht ontmoeten als ze elkaars verdriet delen, hun wanhoop, hun ongemak. Ik geloofde dat je pas écht van elkaar hield als dat alles een plaats kreeg binnen je relatie. In verdriet en wanhoop komen we écht bij elkaar, daarvan was ik overtuigd! Maar nounou, zou mij toch eventjes de ogen worden geopend!

Want in Nederland lagen de zaken heel anders. Dat leerde ik in de jaren na mijn verhuizing. Akelige dingen die mijn klasgenoten overkwamen, ving ik enkel op als ik geluk had. Ik weet nog hoe S., mijn beste vriendin aan de academie, me pas na weken toevertrouwde dat haar vader doodziek was. Het heeft me jaren gekost die zwijgzaamheid te accepteren, maar de laatste weken is het me kraakhelder geworden: Nederlanders troosten zichzelf niet met het delen van hun intieme verdriet maar met hun strakke collectieve routines. Dat doet de hele mensheid enigszins, geloof ik, maar hier doen ze dat in extreme mate. Ik pas daardoor misschien wel in dit land. Tegelijk dringt ineens tot me door dat ik al mijn hele kunstenaarschap lang werk rond communicatie en intimiteit. Is het mijn gewriemel in die routines? Komt het daarvandaan dat ik onophoudelijk aan die routines rammel met allerlei vleugjes vervreemding? Is dit waarom ik zo graag wil dat kunstenaars diepere gesprekken met elkaar voeren?
Want wat ik dus ook al zestien jaar ontbeer, en zeker de laatste dagen, zijn af en toe tranen van en met vrienden, een minder diplomatische lichaamstaal en eindeloze klaagzangen. Kortom: de liefde voor drama. Drama is intens schoon. Drama is niet alleen negatief. Het is ook een beetje komisch. En dat beseffen de mensen ten zuiden van Nederland echt wel. Het is geen toeval dat de humor daar zo anders is. Drama bevrijdt.

Ik val door corona terug op die gedachte waarmee ik zestien jaar geleden in Nederland aanspoelde. Ik ben er niet goed in om onder de huidige omstandigheden de routines te trachten handhaven. Ik heb eerst tijd nodig om te rouwen. Ik voel zulk groot verdriet bij deze hele toestand! Het drong vanochtend weer tot me door toen ik ‘Op weg naar een perfecte storm’ van Slavoj Žižek las over deze ‘driedubbele crisis’, zoals hij het noemt. De moed zakte me in de schoenen, ik smolt van ellende, de wereld om mij heen verging, ik dacht dat ik doodging: dat.

Maar een paar minuten later begon ik mijn dag met een even dramatisch besef van dit prachtige leven. Ik trok uit liefde voor mezelf een lichtkleurige rok aan. Het speelse geklets van het dochtertje van de buren ontroerde me tot in de tenen!